|
(Ва Аллоҳ шаънига билмаган нарсаларингизни гапиришга). Бу ерда Аллоҳнинг буйруқларига қаттиқ риоя этиш ва У Зотга туҳмат қилмасликнинг зарурлиги, акс ҳолда, катта бўҳтон ва улуғ туҳмат содир этилиши ифодаланяпти.
2- Кейин Аллоҳ Таоло шайтоннинг изидан эргашганлар аҳволини баён қиляпти. Уларга, Аллоҳнинг шариатига риоя қилинглар, дейилса ота-боболаримизни қайси йўлда топган бўлсак, ўша йўлга эргашамиз, дейишади. Мана шу ерда Аллоҳ уларни инкор қилиб ва бераётган жавоблари нақадар хунуклигини кўрсатиб, уларнинг ота-боболарига эргашишлари фикрсизлик, ақлни ишлатмаслик эканини, уларнинг ота-боболари ботил динда бўлганини, ўша ботил динни ақлларини ишлатмаганликлари оқибатида қабул қилиб олганларини баён қилади.
أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَلاَ يَهْتَدُونَ
(Агар оталари ҳеч нарсага ақллари етмайдиган, тўғри йўлни тополмайдиган бўлсалар, ҳам-а?). Бу ердаги ҳамза уларнинг мавжуд ҳолатини инкор қилишни, унинг нақадар хунуклигини, ажабланарли ҳол эканини ифодалайди. Вов ҳам ҳолиядир, ҳолатни билдирувчи ҳарфдир. Шу билан бу ердаги маъно мана бундай бўлади: Улар дин танлашда ота-боболарига эргашадилар. Ҳолбуки, ота-боболари ақлларини ишлатмаганлари ҳолда, ҳидоят топмаганлари ҳолда ўша ўзларининг динларига кирганлар.
3- Кейин Аллоҳ Таоло анави ота-боболари адашганлар бўлсалар ҳам уларга кўр-кўрона, ақлни ишлатмасдан, фикрламасдан эргашадиганларни зарбул-масал қиляпти. Улар ўзларига қаратилаётган яхшилик ва Аллоҳ нозил қилган динга бўйсуниш ҳақидаги даъватни худди ҳайвонларга ўхшаб тинглайдилар. Ҳайвон чўпоннинг овозини эшитади, холос. Нима деяётганини эса тушунмайди. У фақат яқин ёки узоқдан келаётган овозни эшитади. Бу ерда кофирлар билан ҳайвонлар муштарак бўлган фикрсизлик, тўғри тушунмаслик, идрок қилмасликдан киноя бор!
(يَعْنِقُ қичқиради) бу сўз ҳайвонларга нисбатан қўлланадиган бақириқ-чақириқ маъносини англатади.
( بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء овоз ва чақириқни эшитадиган). Яъни, фақат овозларни эшитадиган, уларнинг маъноларини тушунмайдиган ҳайвонларга. (مَا ) сўзи ақлсизларга нисбатан қўлланади.
إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء
74-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208